Wat is een geboorteplan?
Een geboorteplan – ook wel bevalplan genoemd – is een document waarin je je wensen en verwachtingen rondom je bevalling op een rijtje zet. Je beschrijft hoe jij het liefst wilt bevallen, wat jij belangrijk vindt en welke keuzes je zou willen maken in bepaalde situaties. Het helpt je bewust stil te staan bij je voorkeuren, en biedt een fijne basis om hierover te praten met je partner en je zorgverleners, zoals je verloskundige of gynaecoloog.
Let op: een geboorteplan is géén strak draaiboek. Bevallen is niet te plannen. Maar een plan maken zorgt er wél voor dat je goed voorbereid bent – ook op onverwachte wendingen.
Waarom zou je een geboorteplan maken?
- Geeft je rust: je denkt op een rustig moment na over verschillende scenario’s.
- Helpt bij de communicatie met je zorgverleners en geboortepartner.
- Geeft een gevoel van controle: ook al loopt het anders, je weet waar je grenzen en voorkeuren liggen.
- Verhoogt de kans op een positieve bevalervaring, zelfs als dingen anders lopen dan gepland (blijkt ook uit onderzoek).
Hoe gebruik je een geboorteplan?
- Vooraf bespreek je het plan met je verloskundige of arts, vaak rond de 34-36 weken zwangerschap.
- Tijdens de bevalling kunnen jij of je partner het plan delen met andere betrokken zorgverleners.
- Na de bevalling kun je samen terugblikken: wat liep volgens plan? Wat niet? Wat voelde goed?
Tip: zorg dat je plan beknopt en overzichtelijk is – liefst 1 tot 2 pagina’s – en neem altijd een paar papieren kopieën mee in je vluchtkoffer.
Wat zet je in een geboorteplan?
Je bepaalt zelf wat je erin zet. Dit zijn veelvoorkomende onderwerpen:
Algemene informatie
- Je naam, uitgerekende datum, contactgegevens
- Namen van je partner, verloskundige, doula, etc.
- Waar je wilt bevallen (thuis, geboortecentrum, ziekenhuis)
Tijdens de bevalling
- Wie wil je erbij hebben?
- Hoe wil je omgaan met weeën en pijn? (bijv. warm bad, massage, ruggenprik)
- In welke houdingen wil je bevallen?
- Wil je studenten of stagiaires wel/niet aanwezig?
- Hoe wil je dat je partner betrokken is?
Bij medische ingrepen
- Wat zijn je wensen bij inleiden, knip, kunstverlossing of keizersnede?
- Hoe sta je tegenover spoedscenario’s?
- Wanneer wil je eerst overleggen voordat iets gedaan wordt?
Na de geboorte
- Huid-op-huid contact?
- Wie knipt de navelstreng door?
- Borstvoeding geven? Wil je hierbij hulp?
- Wens je direct contact met je baby, of liever eerst rust/herstel?
- Rituelen of culturele wensen?
- Kraambezoek: wanneer, wie, hoe?
Plan B
- Wat als het anders loopt dan gehoopt?Bijvoorbeeld: je wilde thuis bevallen, maar het wordt toch een ziekenhuisbevalling. Wat vind je dan belangrijk?
Wat is de rol van je partner bij het geboorteplan?
Je geboortepartner – vaak je partner, maar dat kan ook je moeder, vriendin of doula zijn – speelt een belangrijke rol:
- Samen bespreken wat jullie belangrijk vinden.
- Je steunen bij het schrijven van het plan.
- Je stem vertolken tijdens de bevalling, als jij er even niet toe komt.
- Zorgverleners herinneren aan je wensen, als het spannend wordt.
Tip: laat je partner het plan ook goed kennen. Zo kunnen jullie echt als team samenwerken tijdens de bevalling.
Hoe maak je een geboorteplan?
- Begin op tijd – zo rond week 30-34.
- Gebruik een format of sjabloon (veel verloskundigenpraktijken hebben er een).
- Kies je eigen stijl – lijstje, korte zinnen, schema of juist visueel met icoontjes of kleur.
- Schrijf vooral op wat je wél wilt. Positief formuleren helpt zorgverleners om jou goed te ondersteunen.
- Hou het praktisch en leesbaar. Een A4’tje is meestal voldoende.
- Bespreek je plan met je verloskundige, en stel bij waar nodig.
Wat als het anders loopt?
Bevallen gaat zelden precies zoals gepland. Dat is helemaal oké. Jouw plan is bedoeld als leidraad, geen script. Als het anders loopt dan je had gehoopt, kan dat verwarrend of zelfs verdrietig zijn. Weet dat je altijd mag terugkomen op keuzes in je plan – je bent nergens aan vastgeklonken.
Na de bevalling kan het fijn zijn om hierover te praten met je verloskundige of kraamverzorgende. Samen kunnen jullie terugkijken en eventueel vragen of emoties bespreken.
Samengevat:
- Een geboorteplan helpt je om bewuste keuzes te maken voor de bevalling.
- Het biedt rust, overzicht en betere communicatie.
- Bespreek je plan met je partner én je zorgverleners.
- Hou ruimte voor flexibiliteit.
- Het is jouw plan – dus maak het op jouw manier.
